Problem SKD narasta – kredytobiorcy „złotówkowi” ruszyli do sądów po tzw. „darmowy kredyt”. Konsumenci posiadający kredyty gotówkowe do kwoty nie wyższej niż 255 500 zł, mogą skorzystać z sankcji kredytu darmowego, o ile ich umowy obarczone są naruszeniami.
O jakich naruszeniach mowa?
Najczęściej kwestionowana jest całkowita kwota kredytu i koszty z nim związane, np. naliczanie przez bank odsetek od kwoty przekazanej klientowi powiększonej o m.in. prowizję, ubezpieczenia itd. W przypadku wystąpienia takiego naruszenia, klienci mogą skorzystać z tzw. sankcji kredytu darmowego, przewidzianej w ustawie o kredycie konsumenckim w art. 45.
Dlaczego?
Całkowita kwota kredytu powinna uwzględniać wyłącznie środki udostępnione kredytobiorcy przez bank. Ponadto przepisy przewidują maksymalne odsetki i koszty pozaodsetkowe, jakich bank może domagać się tytułem spłaty kredytu. Naruszając te postanowienia umowne przez kredytodawcę, pojawia się możliwość dochodzenia roszczeń przez konsumentów, z tytułu ww. naruszeń. A wszystko to w oparciu o przepisy ustawy o kredycie konsumenckim.
Czy są orzeczenia w sprawach SKD?
Temat sankcji kredytu darmowego nie jest tematem „nowym”, ale dopiero teraz staje się popularny. Analizując orzecznictwo w tych sprawach z zasięgu całego kraju widzimy, że wyroki w tych sprawach pojawiały się już od 2017 roku. Poniżej wskażę najświeższe orzeczenia, odwołujące się do SKD, jednak z innymi stanami prawnymi.
Na wstępie powołam się na wyrok TSUE C-321/22, który otworzył drogę do dochodzenia roszczeń z tyt. unieważnienia umowy kredytów konsumenckich.
Według wyroku, który został wydany w oparciu o unijną dyrektywę, przed sądem możemy podważyć warunki umowne tj.:
- Nieprawidłowo wyliczone koszty kredytu,
- Pobieranie dodatkowych odsetek od kredytowanej prowizji i składek ubezpieczeniowych,
- Brak informacji dot. stopy oprocentowania oraz RRSO,
- Brak informacji o kosztach, które kredytobiorca powinien ponieść z tytułu umowy z bankiem,
- Błędnie wskazana całkowita kwota kredytu.
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dn. 03.01.2023 r., o sygn. akt V Ca 443/22 wskazuje, iż zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim, do wygaśnięcia uprawnienia (czyli możliwości skorzystania z sankcji kredytu darmowego w przypadku kredytu spłaconego) dochodzi w terminie roku od dnia wykonania umowy (czyli całkowitej spłaty).
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dn. 20.04.2023 r., w sprawie o sygn.. akt V Ca 745/23 sąd wskazał, że do skorzystania z SKD wystarczające jest uchybienie przez kredytodawcę (bank, instytucję kredytową), chociażby jednemu z obowiązków, do których odsyła art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.
Natomiast Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt I NSK 9/18 w dniu 30.01.2019 r. ustalił, że całkowita kwota kredytu powinna obejmować jedynie kwotę, która została wypłacona konsumentowi do jego dyspozycji, zaś naliczenie w jej poczet składki ubezpieczeniowej, która jest kosztem kredytu i powinna być w tej części uwzględniona, jest błędnym wskazaniem kwoty kredytu dla kredytobiorcy. Ponadto SN wskazał, że wskazywanie przez kredytodawcę kwoty kredytu z jednoczesnym uwzględnieniem w niej kosztów kredytu, może sugerować kredytobiorcy, iż kredyt jest tańszy niż w rzeczywistości i wywoływać błędne przekonanie co do proporcji kosztów, jakie powinien on ponieść podczas spłaty kredytu.
