Nieautoryzowane transakcje płatnicze
W sądach toczy się coraz więcej sporów pomiędzy klientami banków (zarówno będących konsumentami, jak i przedsiębiorcami) a bankami, które dotyczą nieautoryzowanych transakcji płatniczych, czyli najprościej rzecz ujmując – wypłacenia pieniędzy z rachunków bankowych bez wiedzy i zgody klienta banku. Niewątpliwie istotny wpływ na liczbę toczących się spraw związanych z nieautoryzowanymi transakcjami płatniczymi ma wpływ ogromny rozwój technologiczny, a co za tym idzie, rozwój cyberprzestępczości. Liczba osób poszkodowanych (głównie za pośrednictwem phishingu) koreluje z coraz to nowymi metodami wyprowadzania przez oszustów z rachunków bankowych konsumentów środków pieniężnych, często stanowiących dorobek ich życia.
Na bankach ciąży szereg obowiązków związanych z koniecznością bezpiecznego przechowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych klientów. Obowiązki te wynikają z obowiązujących przepisów prawa, a część z nich zostaje zawarta również w zawieranych z klientami umowach o prowadzenie rachunku bankowego. Z całą pewnością, jednym z tych obowiązków jest wypłacanie środków z rachunku bankowego klienta wyłącznie za jego zgodą i na jego polecenie. Jak się jednak okazuje, często banki nie dopełniają tych obowiązków i pomimo braku autoryzacji przelewu przez klienta, przekazują środki pieniężne osobom trzecim. Często, jedynie w ciągu kilkunastu minut (!) bank przekazuje środki gromadzone przez klienta przez lata, „zerując” stan rachunku bankowego. To wszystko dzieje się bez wiedzy konsumenta.
Kiedy właściwie dochodzi do „nieautoryzowanej transakcji płatniczej”? Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych, transakcję uważa się za autoryzowaną, jeżeli płatnik wyraził zgodę na wykonanie transakcji płatniczej w sposób przewidziany w umowie między płatnikiem a jego dostawcą. Oznacza to, że transakcja powinna zostać zatwierdzona przez płatnika np. za pomocą PIN-u, hasła lub kodu autoryzacyjnego – w zależności jaka metoda została przewidziana w umowie. Co ważne, istnieje istotna różnica pomiędzy autoryzacją transakcji a jej uwierzytelnieniem, czyli potwierdzeniem tożsamości płatnika poprzez logowanie do serwisu transakcyjnego bądź aplikacji bankowej. W sporach sądowych banki próbują potraktować uwierzytelnienie jako jednoczesne wyrażenie zgody na transakcje, jednak takie stanowisko jest błędne.
Transakcja jest transakcją nieautoryzowaną, jeśli płatnik:
- Nie wyrazi zgody na jej wykonanie
- Nie miał świadomości i wiedzy o realizacji tej transakcji
Dlaczego sprawy trafiają do sądów?
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, Bank jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu środków płatnikowi. Wynika to wprost z art. 46 ustawy o usługach płatniczych. Mimo ciążącego na bankach obowiązku, często wstrzymują się one z wypłatą klientowi środków, wskazując na dopuszczenie się przez płatnika rażącego niedbalstwa albo zarzucając klientowi, że to on – a nie osoba trzecia – zleciła wykonanie kwestionowanej płatności. W takiej sytuacji, niezbędne pozostaje wytoczenie powództwa przeciwko bankowi o zwrot utraconych środków. Ważne jest jednak, aby przed skierowaniem sprawy do sądu skonsultować sprawę z doświadczonym prawnikiem. Należy bowiem pamiętać, że szansa na wytoczenie powództwa przeciwko bankowi jest tylko jedna, a błędne jej poprowadzenie może skutkować brakiem odzyskania utraconych pieniędzy.
Jakie jest stanowisko sądów w kwestii nieautoryzowanych transakcji?
Orzecznictwo sądów pod kątem nieautoryzowanych transakcji jednoznacznie wskazuje, że to bank musi udowodnić, że doszło do prawidłowej autoryzacji konkretnej transakcji przez klienta banku. Pamiętać jednak należy, że w zdecydowanej większości przypadków do utraty środków dochodzi na skutek działalności przestępczej osób trzecich, a klient banku nawet nie wie, że z jego rachunku bankowego znikają należące do niego środki. W jednym z wyroków, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 24 maja 2018 r. (sygn. akt: VI ACa 217/17) potwierdził, że wbrew twierdzeniom banków, nie sposób przypisać rażące niedbalstwo osobie, od której dane zostały wyłudzone podstępem. To więc, że płatnik dał się oszukać nie jest tożsame z przerzuceniem na niego odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie.
Temat nieautoryzowanych transakcji płatniczych, choć wydaje się tematem poruszanym stosunkowo od niedawna, zajmuje swoje miejsce w sporach sądowych od lat. Kancelaria z sukcesami świadczy pomoc prawną osobom poszkodowanym na skutek nieautoryzowanych transakcji. Jeśli padłeś ofiarą oszustwa, skontaktuj się z nami. Przeprowadzimy Cię przez całą procedurę odzyskiwania należności od banku.