Po wyroku Trybunału unijnego w sprawie kredytu CHF Państwa Dziubak, sądy powszechne w Polsce zaczęły orzekać na korzyść kredytobiorców, głównie stwierdzając nieważności umów kredytowych. Jednak powstała wątpliwość wśród sędziów zasiana przez banki dotycząca skutków nieważności umów kredytowych CHF, z jakimi muszą zmierzyć się „Frankowicze”. Ta kwestia zostanie rozstrzygnięta przez TSUE już 29 kwietnia.
W czwartek 29 kwietnia 2021 roku zostanie wydane orzeczenie przez Trybunał unijny o sygn. akt C-19/20 w sprawie 5 pytań prejudycjalnych Sądu Okręgowego w Gdańsku. Pytania prawne zadane przez sędziego z Gdańska dotyczyły kwestii przedawnienia roszczeń oraz wynagrodzenia za korzystanie z kapitału po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej. Ogłoszenie orzeczenia odbędzie się w nieco innym trybie, aniżeli sprawa Państwa Dziubak – nie będzie opinii rzecznika generalnego, rozprawa się nie odbędzie.
Czego zatem dotyczyły pytania prawne? (pełna treść pytań pod linkiem: http://www.gdansk.so.gov.pl/komunikat-prasowy-w-sprawie-o-sygn-akt-xv-c-45818-p-ko-bankowi-bph-sa-z-siedziba-w-gdansku)
- Pytanie pierwsze dotyczyło aneksów, które zmieniały postanowienia umowne dotyczące klauzul indeksacyjnych pod kątem tego, czy wprowadzony przepis dookreślił sposób ustalania marży;
- Kolejne pytanie dotyczy możliwości wyeliminowania z umowy marży kupna/sprzedaży z kursu waluty i uzupełnieniem go kursem średnim NBP w umowach GE Money;
Pytania od 3 do 5 odpowiadają w części na pytania prawne zadane przez Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego do Izby Cywilnej (III CZP 11/21). Sąd Najwyższy powinien zatem wstrzymać się z wydaniem uchwały w dniu 13.04 na który zaplanowane jest jej ogłoszenie, do momentu orzeczenia TSUE.
- Wątpliwości zostały poddane wyroki stwierdzające nieważność umowy kredytowej. SSO rozważa, czy konieczne jest stwierdzanie nieważności umowy kredytowej, jeżeli przepisy ustawy antyspreadowej umożliwiały podpisanie przez kredytobiorców aneksów do umów kredytowych zmieniających postanowienia dot. spłatę kredytu bezpośrednio w CHF oraz dookreślenie sposobu ustalania kursu banku.
- Jaki charakter prawny ma sankcja nieważności umowy kredytowej CHF, wynikającej z nieuczciwego charakteru postanowień umownych? Wątpliwość pojawiła się w terminie, który należy uznać jako moment od którego umowa jest nieważna – od początku jej trwania, daty wyroku, czy zakwestionowania umowy przez kredytobiorcę?
- Ostatnie pytanie ma na celu doprecyzowanie informacji, jakie powinny zostać przekazywane przez sąd dla konsumenta na temat ewentualnych/potencjalnych roszczeń banków po stwierdzeniu w wyroku nieważności umowy kredytowej.
Odpowiedzi na pytania nr 1 oraz 2 dotyczą aneksów oraz tego, że nie można usunąć części postanowienia umownego dot. marży z umowy i dalej ją wykonywać. Natomiast pytania nr. 3 i 4 dotyczą zagadnień poruszonych również w pytaniu Rzecznika Finansowego do „starego” składu 7 sędziów Sądu Najwyższego (III CZP 6/21), które będzie rozstrzygnięte w dniu 15 kwietnia 2021 r. Wątek ten dotyczy terminu przedawnienia się roszczeń banku o zwrot kapitału, a konkretniej czy należy liczyć bieg przedawnienia od daty wypłaty kapitału, wyroku ustalającego nieważność umowy kredytowej, czy momentu powołania się przez konsumenta na nieważność.
Czy wyrok ten wpłynie na orzecznictwo w kraju, tak jak wyrok Trybunału unijnego ws. Państwa Dziubak?